Dwaasheid is het, pure dwaasheid wat wij hier doen! Hoe vaak heb ik niet gehoord dat ons eigen plezier op de De Leven-avonden het belangrijkst is. Wat de andere bezoekers er van vinden dat boeit ons niet. Zolang wij als kernteam maar een leuke tijd hebben, zolang wijzelf het maar interessant vinden. Niet te begrijpen… Totdat ik op een zaterdagavond, lekker aangeschoten door de wijn en in een diep filosofische bui beland, een klein boekje uit mijn boekenkast pakte, het stof ervan af blies en begon te lezen. De eerste zinnen maakten dat ik bulderde van het lachen, iets te hard door de verlichting die ik door de alcohol had bereikt, maar toch, lachen deed ik. Plots las ik daar de zin welke mij deed begrijpen hoe dwaas wij eigenlijk zijn. “Als je jezelf niet kietelt, doet niemand het.” Ineens begreep ik waarom De Leven is ontstaan en, allicht nog belangrijker, waarom we deze club met zijn allen in stand houden. Er komen zelfs nieuwe mensen bij! Voor mij niet te begrijpen. Totdat ik de dwaasheid zelf hoorde spreken.
Door mijn enorme enthousiasme al flink nuchter geworden en mijn gevonden gevoel van op missie zijnde – ik begon immers voor het eerst te begrijpen waarom De Leven is ontstaan en waarom ik erbij zit – begon ik verder te lezen. Zo las ik op een gegeven moment: “Zegt u het maar: het hoofd, de borst, de handen, de oren, die delen waar men zich niet voor hoeft te schamen, verwekken die goden of mensen? Nee, dacht ik zo. Het lichaamsdeel dat zó dwaas en zó lachwekkend is dat het woord alleen al de lachlust wekt, is de voortplanter van het mensengeslacht. Dát alleen is de ware heilige bron waaruit alles het leven indrinkt – niet het vermaarde viertal van Pythagoras. En nu vraag ik u: welke man zou vrijwillig zijn nek aan de leiband van het huwelijk aanbieden als hij eerst, zoals die filosofen zich aangewend hebben, de nadelen van zo’n leven voor zichzelf op een rijtje had gezet? En welke vrouw zou ooit een man bij zich laten als ze het gevaar en de pijn van een bevalling of de problemen van het opvoeden kende of er over nagedacht had? Dus als u uw leven dankt aan het huwelijk, en het huwelijk weer aan mijn dienares Leeghoofd, dan snapt u nu wat u aan mij dankt. Bovendien, welke vrouw zou die ervaring ooit willen herhalen zonder de werkzame invloed van Vergetelheid? Werkelijk, hoe Lucretius ook protesteert, Venus zelf zal nooit ontkennen dat haar macht lam en loos is zolang mijn goddelijke kracht die niet completeert.”
Wat heeft De Leven voor zin?
Geldt dat ook niet voor ons? Alle stress die er bij het organiseren van onze avonden komt kijken en de tijd die we kwijt zijn aan de ongestructureerde vergaderingen vol eindeloos geklaag over het feit dat we helemaal niet weten wat De Leven nou is. Kan dit niet anders verklaard worden dan dat de dwaasheid ons heeft bedauwd met een grootste zalving, een ongelimiteerd uitstorten van haarzelf over ons? Waren wij zonder haar beïnvloeding hier ooit aan begonnen? Even later kwam ik een bevestiging van mijn eerder genoemde gedachte tegen (al moet ik wel bekennen dat ik de zin iets heb aangepast): “Maar dat de broedplaats en kweekvijver van De Leven aan mij te danken is, betekent niet veel zolang ik niet kan aantonen dat alle prettige dingen van De Leven ook door mij geschonken zijn. Want wat heeft De Leven voor zin, ja moeten we het überhaupt De Leven noemen, als je er genot uit weglaat?”
Mijn grondige speurwerk leverde mij, zoals u hoort, al wat op. Beetje bij beetje begon ik het mysterie van De Leven te begrijpen. De analogie met het ontstaan van het leven, och laten we het beestje gewoon bij de naam noemen, met seks, sprak mij, waarschijnlijk tot jullie verbazing, erg aan. De vraag die ik mij daarom begon te stellen is: wat heeft seks mij nog meer te leren over De Leven? Genoeg! Luister maar:
De vrouw, een dwaas wezen
“Maar omdat de man geboren is om dingen te regelen, moest er toch een snippertje extra kippenverstand in gestopt worden. En om daar zo mans mogelijk voor te zorgen vroeg Jupiter mij, zoals altijd, om raad en toen gaf ik een raad die mij typeert, namelijk om er een vrouw aan te koppelen, zoals u weet een dwaas en dom wezen, maar ook grappig en aardig. Door met hem één huishouden te vormen zou zij het treurige mannenkarakter met haar dwaasheid kruiden en verzoeten. Als Plato lijkt te aarzelen tot welk genus hij de vrouw moet rekenen, de redelijke of de redeloze wezens, dan wil hij daarmee alleen maar wijzen op de ongelofelijke dwaasheid van haar sekse. Want als een vrouw voor wijs wil doorgaan, dan bereikt ze alleen maar dat ze twee keer zo dom is, zoals iemand die een koe het strijdperk in stuurt, onder protest en verzet van de Kunst, zoals dat heet. Wie tegen de natuur ingaat, zich opverft met deugd en zijn ware ik verloochent, verdubbelt immers zijn fouten. ‘Al draagt een aap een gouden ring, hij is en blijft een lelijk ding’, zegt het spreekwoord. Zo is en blijft een vrouw altijd een dwaas ding, hoe ze zich ook uitdost. Aan de andere kant lijkt de vrouwelijke sekse mij ook weer niet zo dwaas dat ze kwaad op mij zouden worden omdat ik ze dwaasheid toeschrijf; tenslotte ben ik zelf ook een vrouw én Dwaasheid. Want als ze het goed bekijken, moeten ze er juist dwaasheid krediet voor geven dat ze op veel punten gelukkiger zijn dan mannen.”
“Allereerst door hun charmante uiterlijk, dat ze terecht belangrijker vinden dat al het andere, het wapen waarmee ze zelfs tirannen tiranniseren. Want het onverzorgde uiterlijk dat zo typisch voor mannen is, hun ruwe huid, dat oerwoud aan hun kin, oud zijn voor hun tijd, dat kan toch alleen te wijten zijn aan wijsheid. Terwijl vrouwen, die hun hele leven gladde wangen hebben, een hoge stem en een zacht huidje, als het ware een soort eeuwige puberteit vertonen. Ten tweede, hun liefste wens in dit leven is toch mannen behagen? Daar is toch al dat optutten voor bedoeld, al die make-up, baden, kappersbezoekjes, smeerseltjes, parfums? Al die trucjes om gezicht, ogen, huid te verbergen, verven en bewerken? Met andere woorden, uiteindelijk is het dwaasheid en niets anders waarmee ze de mannen voor zich innemen. Want is er iets dat zij vrouwen niet toestaan? En alleen maar om betaald te worden met wat seks. En vrouwen zijn uitsluitend door hun dwaasheid aantrekkelijk. Wie kan die waarheid ontkennen, als hij even bij zichzelf nagaat wat een onzin een man altijd tegen een vrouw zegt, wat een rare dingen hij doet als hij van plan is het genot dat vrouwen schenken te genieten. Dit is nou de bron waaruit het eerste en voornaamste plezier in het leven opwelt.”
Jullie doen ook maar alsof mijn atheïsme jullie niet stoort
Ho ho ho. Vlieg ik nu niet een beetje uit de bocht? Allicht. Maar ik moet tegelijkertijd toch erkennen dat de schrijver van deze tekst, de enige Desiderius Erasmus, vele malen intelligenter is dan ikzelf. Hij zal dus wel gelijk hebben. En daarom ga ik toch, met mijn snippertje kippenverstand, op zoek naar de toepassing van deze dwaasheid op ons. Op De Leven. Want is het niet zo dat, met al onze verschillende achtergronden en daaruit voortvloeiende manieren van kijken naar God, we gek zijn op elkaar omdat we zo begiftigd zijn met de dwaasheid? Is het niet het relativeren van ons eigen denken en het op momenten zelf lachen daarom wat maakt dat we nu hier zitten? Vinden wij elkaar niet juist hierom zo aantrekkelijk.
Of ben ik de enige die jullie zo aantrekelijk vindt en moet ik deze ochtend erachter komen dat dit alleen van mijn kant komt..? Ach, hou jezelf niet voor de gek, jullie maken jezelf ook mooi op voor mij. Jullie doen ook maar alsof mijn atheïsme jullie niet stoort omdat jullie je toch mooi willen voordoen voor mij. Wat een dwaasheid! Maar ok, ik begrijp jullie non-verbale feedback. Ik liet me zojuist iets te veel leiden door seks. Iets lichters dan … Vriendschap. Komt daar dan ook dwaasheid aan te pas? Oh ja, zeker wel! Spits je oren en hoor en begrijp wat ik hier, op die heerlijke zaterdagavond, over las:
Dwaasheid is noodzakelijk
“Maar er zullen wel mensen zijn die ook dit soort genot versmaden en het houden bij hartelijke relaties met vrienden; die je beweren dat louter vriendschap boven alles gaat. Want die is zó broodnodig als zelfs lucht, vuur of water niet zijn, zó heerlijk dat wie haar wegneemt het zonlicht wegneemt, in één woord zo eerzaam – voor zover dat ertoe doet – dat zelfs de filosofen niet aarzelen haar een groot goed te noemen. En als ik nu eens aantoon dat ook van dit grote goed ik het begin en de oorsprong ben? En dat ga ik niet aantonen met argumentaties als de Krokodil, de Sorites, de Hoorns van het dilemma of soortgelijke sofistische spitsvondigheden, maar ik zal er feilloos de vinger op leggen, zonder één woord Frans erbij, zoals dat heet.”
“Geef toe, een oogje toeknijpen, negeren, je blind houden, fantaseren als het gaat om de fouten van je vrienden, ook onmiskenbaar slechte eigenschappen als verdiensten waarderen en bewonderen, grenst dat niet aan dwaasheid? En als iemand de moedervlekken van zijn vriendin om te zoenen vindt, een ander geniet van de vislucht van zijn Lammetje, als een vader van zijn schele zoon zegt dat zijn oog een beetje lui is, dan is dat pure dwaasheid, of niet soms? Dwaasheid! Dwaasheid! Laten de mensen het maar roepen; maar die dwaasheid is precies wat de band tussen vrienden smeedt en instandhoudt.”
Corrie ten Boom geloof
Ik ben overtuigd! Het is echt de dwaasheid wat ons bij elkaar heeft gebracht, de kern van De Leven. Zijn wij het immers niet bij uitstek die de mensen vertellen dat het wijs is om kritisch te zijn naar wat men gelooft, vragen te stellen en de diepten van onze twijfels eindeloos te bestuderen terwijl dit tot niks anders leidt dan een herhaling van Socrates’ uiterst depressieve uitspraak: “hoe meer ik weet hoe meer ik weet dat ik niets weet.” Ikzelf heb geen enkel excuus, aangezien ik het zo nodig vond om mijn lieve Psalm-62-zieltje door de duistere uithoeken van het scepticisme heen te slepen om uiteindelijk bij een wereldbeeld uit te komen wat gestoeld is op de gedachte dat dit leven helemaal geen zin heeft!
Ah, u vraagt zich vast af wat een Psalm-62-zieltje is? Nou, dat is de gelukkige ziel welke zonder aarzeling kan belijden: “Alleen bij God vindt mijn ziel haar rust, van Hem komt mijn redding. Hij alleen is mijn rots en mijn redding, mijn burcht, nooit zal ik wankelen.” Trouwens, een ander synoniem voor een Psalm-62-zieltje is het Corrie-ten-Boom-geloof. Maar even serieus. Dit klinkt toch veel beter dan een soort Nietschiaans geschreeuw dat god dood is, dat wij hem hebben vermoord, en dat de gehele mensheid nu stuurloos is geworden omdat er geen enkel universeel moreel kompas meer is! Dat wij allen dolende schapen zijn geworden die, zoals Stef Bos zingt:
Stef Bos – Dolende Schapen
De kudde loopt te grazen
Geen vuiltje aan de lucht
Ze vullen traag hun magen
Totdat het daglicht vlucht
De herder is verdwenen
Voor even of voorgoed
Er is niemand die de weg wijst
Er is niemand die ze hoedt
Arme schapen
Hoor ze blaten
Met z’n allen zo alleen
Arme schapen
Alleen gelaten
het zijn arme schapen
Hoor ze blaten
Zo verschrikkelijk alleen
Arme schapen
Je hoort ze vragen
Voor wie, voor wat, waarom,
waardoor, waarvoor, waarheen
Seksime en ongeduld
Ach, mijn punt is weer gemaakt. Is onze neiging om onszelf intellectueel op te geilen met kritische vergezichten op het geloof een teken van wijsheid of dwaasheid? Ik denk dat wij het met z’n allen ondertussen wel weten; ook dit is pure dwaasheid.
Tjonge, wat een gedoe allemaal zeg, dat praten… Terugdenkend aan die zaterdagavond schiet me nog een tekst binnen.. Hij is te leuk om niet met jullie te delen, maar ik beloof jullie dat dit de laatste tekst zal zijn.. De woede omtrent het seksisme en het ongeduld vanwege deze eindeloze redevoering enkel gebaseerd op een idioot gevoel voor zelfspot spatten er bij jullie vanaf. Maar efin, hier is dan die tekst:
Maak er niet één groot drama van
“Maar wat ik over vriendschap heb gezegd, geldt nog veel meer voor het huwelijk, wat niet meer of minder betekent dan dat twee individuen hun leven delen. Here God, wat zouden er overal een hoop echtscheidingen zijn, of erger dan dat, als het huiselijk verkeer tussen man en vrouw niet gedragen en instandgehouden werd door geflikflooi, grapjes, toegeeflijkheid, misstappen en leugens, allemaal leden van mijn gevolg. Heilige hemel, wat zouden er weinig huwelijken gesloten worden als de verloofde zo wijs zou zijn om uit te zoeken wat voor spelletjes zijn zogenaamd onschuldige en kuise maagdje allang voor de bruiloft heeft gespeeld! En hoeveel minder nog zouden er standhouden als niet de onverschilligheid of de stompzinnigheid van hun echtgenoot ervoor zou zorgen dat het meeste wat vrouwen doen geheim blijft.
Het is waar, dat is de schuld van de dwaasheid, maar die zorgt er intussen wél voor dat de man plezier heeft van zijn vrouw, de vrouw van haar man, dat er rust is in huis en dat de relatie blijft bestaan. Hij wordt uitgelachen, ze hebben het over horens opzetten, een koekoeksjong grootbrengen en wat niet al, terwijl hij ‘met zijn lippen de tranen van zijn ontrouwe vrouwtje droogt’. Maar je leeft toch veel en veel gelukkiger door je zo te laten inpakken dan door jezelf te martelen met jaloerse waakzaamheid en er één groot drama van te maken!”
Dank de Dwaasheid
Die laatste zin bleef de dagen na die avond maar door mijn hoofd spoken. “Maar je leeft toch veel en veel gelukkiger door je zo te laten inpakken dan door jezelf te martelen met jaloerse waakzaamheid en er één groot drama van te maken!” Geldt dit ook niet voor het geloof?
Ik ben er inmiddels uit… Het is dwaasheid wat ons bij elkaar heeft gebracht en dwaasheid wat dit zal blijven doen. Ik weet inmiddels waar De Leven over gaat: Dwaasheid! En weet je wat: Dit maakt ons nog gelukkig ook!
Amen
Geef een reactie